Ông Mai Văn Trinh - cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục - đào tạo - khẳng định bộ vẫn ra đề thi và quy định về lịch thi tốt nghiệp THPT 2022.

Theo công bố phương án tổ chức thi tốt nghiệp THPT năm 2022, Bộ GD-ĐT sẽ ban hành "khung thời gian" tổ chức thi.

Nếu kỳ thi tốt nghiệp THPT được giao về cho các địa phương, tôi nghĩ sẽ rất phù hợp với bối cảnh hiện nay.

ThS Nguyễn Văn Phúc (hiệu trưởng Trường THCS - THPT Phạm Ngũ Lão, quận Gò Vấp, TP.HCM)

Đợt thi chung toàn quốc

Giải thích về việc này, ông Mai Văn Trinh cho biết bộ sẽ có trách nhiệm xác định thời gian tổ chức thi. Trong đó sẽ có một đợt thi chung trên toàn quốc cho tất cả các tỉnh, TP trong điều kiện bình thường. 

Nếu dịch bệnh còn diễn biến phức tạp, căn cứ vào đề xuất của các địa phương không có điều kiện tham gia đợt thi chung, Bộ GD-ĐT sẽ quyết định có thêm đợt thi bổ sung. Các đợt thi chung và đợt thi bổ sung sẽ nằm trong khung thời gian, phù hợp với việc triển khai nhiệm vụ năm học.

Cùng với xác định lịch thi, Bộ GD-ĐT cũng chịu trách nhiệm toàn bộ về đề thi. Cụ thể là xây dựng cấu trúc, định dạng đề thi, ban hành đề thi tham khảo, hoàn thiện ngân hàng câu hỏi thi. 

"Dựa trên ngân hàng câu hỏi, sử dụng phần mềm chuyên dụng để tổ hợp thành đề thi cung cấp cho các địa phương sử dụng tổ chức thi. 

Như vậy, Bộ GD-ĐT vẫn đảm nhiệm công tác ra đề thi. Đề thi là tổ hợp từ một ngân hàng câu hỏi đủ lớn và được cân bằng về độ khó. Nếu thêm đợt thi, đề vẫn được tổ hợp từ ngân hàng đó" - ông Mai Văn Trinh cho biết.

Bộ GD-ĐT khẳng định kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022 không có thay đổi đáng kể so với năm 2021. Bộ GD-ĐT vẫn ban hành quy chế thi, phần mềm chấm thi, tổ chức thanh tra, kiểm tra để cùng các địa phương tổ chức kỳ thi an toàn, khách quan, công bằng. 

Bộ GD-ĐT cũng vẫn tiếp tục duy trì phương thức quản trị cơ sở dữ liệu thi tốt nghiệp THPT như nhiều năm qua. Dữ liệu này ngoài việc phục vụ việc đối sánh, đánh giá chất lượng giáo dục phổ thông trên toàn quốc, còn có thể cho phép các trường sử dụng trong phương thức tuyển sinh đại học, cao đẳng.

Thiệt thòi cho học sinh vùng dịch

Trước thông tin kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2022, bà Nguyễn Thị Hoa - giáo viên đồng thời cũng là phụ huynh có con học lớp 12 ở TP Thủ Đức, TP.HCM - chia sẻ: "Thực sự tôi cảm thấy hụt hẫng khi đọc thông tin trên các báo rằng kỳ thi tốt nghiệp THPT 2022 vẫn sẽ diễn ra như cũ. Tôi lo lắng con gái mình sẽ phải đi thi trong điều kiện dịch bệnh như các học sinh lớp 12 năm trước".

Bà Hoa đề nghị: "Trong tình hình hiện nay, Bộ GD-ĐT nên giao việc xét tốt nghiệp THPT cho các địa phương. Bởi năm nay là năm học rất đặc biệt. Học sinh ở TP.HCM không thể đến trường mà phải học trực tuyến. Con gái tôi rất lo lắng. 

Cháu nói học trực tuyến dù cả thầy và trò đều cố gắng nhưng vẫn không thể đạt được hiệu quả như mong muốn. Đến thời điểm này vẫn chưa biết khi nào học sinh TP.HCM mới có thể đến trường. Cuối năm đi thi chung một đề với học sinh các tỉnh thành được đi học trực tiếp thì e sẽ rất thiệt thòi cho học sinh ở vùng dịch bệnh".

Tương tự, ThS Nguyễn Văn Phúc, hiệu trưởng Trường THCS - THPT Phạm Ngũ Lão, quận Gò Vấp, TP.HCM, cho hay: 

"Năm học 2021 - 2022 khác mọi năm ở chỗ điều kiện dạy học ở các tỉnh thành hoàn toàn khác nhau. Có nơi học trực tiếp nhưng có nơi phải học 100% trên Internet như TP.HCM. Đó là chưa kể mỗi tỉnh thành hiện đang có chiến lược đào tạo nguồn nhân lực khác nhau, phụ thuộc vào đặc thù kinh tế - xã hội của mỗi địa phương.

Nếu kỳ thi tốt nghiệp THPT được giao về cho các địa phương, tôi nghĩ sẽ rất phù hợp với bối cảnh hiện nay. Những tỉnh thành không có dịch hoàn toàn có thể tổ chức thi và xét công nhận tốt nghiệp đúng thời gian đưa ra từ đầu năm học. 

Còn những tỉnh thành có dịch COVID-19 được phép lùi thời gian xét tốt nghiệp với yêu cầu đảm bảo an toàn cho thí sinh. Việc giao kỳ thi tốt nghiệp cho các địa phương còn mang ý nghĩa thúc đẩy các địa phương thực hiện chương trình nhà trường một cách rõ nét nhằm đảm bảo cho yêu cầu phát triển nguồn nhân lực".

Giảm lệ thuộc vào kỳ thi tốt nghiệp

Theo TS Lê Viết Khuyến - Hiệp hội các trường đại học - cao đẳng Việt Nam, kết quả thi tốt nghiệp THPT trong hai năm gần đây chỉ có thể đạt được mục đích xét tuyển đại học đối với các trường tốp giữa và tốp dưới. 

Đề thi tốt nghiệp có độ phân hóa không cao nên các trường có khả năng cạnh tranh cao hơn sẽ khó khăn nếu chỉ sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để tuyển sinh giống như từng áp dụng với kỳ thi THPT quốc gia trước đây. Vì thế năm 2021, hầu hết các trường trong tốp này đã phải có thêm các phương thức tuyển sinh khác.

Hiện Luật giáo dục đại học đã giao quyền cho các trường đại học thực hiện tự chủ, trong đó có tự chủ về tuyển sinh. Việc các trường sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT ở mức độ nào trong phương thức tuyển sinh là do các trường tự quyết. 

Với các trường có khả năng cạnh tranh cao, có thể áp dụng hướng chỉ sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT để sơ tuyển, sàng lọc bước đầu lấy một số lượng ít hơn, sau đó có các hình thức sàng lọc khác như tổ chức kỳ thi riêng, sử dụng các phương thức xét tuyển khác nhau tùy thuộc vào đặc thù đào tạo.

Trên thực tế, nhiều trường muốn chọn cách đơn giản, ít tốn sức là lấy kết quả thi tốt nghiệp THPT là cơ sở chính để tuyển sinh. Việc này góp phần khiến cho kỳ thi tốt nghiệp THPT phải chịu áp lực nặng nề. 

Trong khi đề thi tốt nghiệp thì khó có thể thỏa mãn hai mục đích xét tốt nghiệp và tuyển sinh. Việc tự chủ mạnh hơn, giảm dần lệ thuộc vào kỳ thi tốt nghiệp là hướng đi cần thiết đối với các cơ sở đào tạo. Trong đó, những trường đại học lớn cần đi tiên phong, thể hiện tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của mình trước xã hội.

PGS.TS Nguyễn Phong Điền - phó hiệu trưởng Trường đại học Bách khoa Hà Nội - cũng cho rằng thực tế đã cho thấy sự không phù hợp của kỳ thi gánh hai mục đích. Và khi kỳ thi đã được trả về cho mục tiêu chính là xét tốt nghiệp THPT thì các cơ sở đào tạo cần chủ động tính toán cho phương án tuyển sinh của mình...

Công bố sớm đề án tuyển sinh

Theo Bộ GD-ĐT, năm 2022 các cơ sở đào tạo vẫn có thể sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT khi xây dựng phương thức tuyển sinh.

Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT khuyến cáo các trường, ngành có tính cạnh tranh cao xem xét sử dụng kết quả thi chỉ là bước sàng lọc, sơ tuyển và cần có hình thức sát hạch, phân loại cao hơn đảm bảo chất lượng, sự công bằng trong tuyển sinh.

Ông Mai Văn Trinh cũng nói các trường chỉ áp dụng các phương thức sát hạch, phân loại cao hơn khi có đủ điều kiện và phải công bố sớm, rộng rãi đề án tuyển sinh để thí sinh không bị động.